Στερέωση-Αποκατάσταση Οχύρωσης Ανακτορούπολης Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου

Το έργο ΕΣΠΑ 2007-2013 «Στερέωση-Αποκατάσταση Οχύρωσης Ανακτορούπολης»
στη Νέα Πέραμο του Ν. Καβάλας ξεκίνησε την άνοιξη του 2011 με φορέα υλοποίησης τη 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (νυν Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου). Κατά το πρώτο έτος πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες αποψιλώσεις, καθαρισμοί και αποχωματώσεις, σε έναν εγκαταλελειμμένο και, πραγματικά, απροσπέλαστο από τη βλάστηση αρχαιολογικό χώρο (εικ.1), με στόχο τη δημιουργία πρόσβασης σε όλη την περίμετρο του τείχους, εσωτερικά και εξωτερικά. Διαμορφώθηκαν, όσο το δυνατόν, ασφαλείς διαδρομές για την κίνηση των μηχανημάτων, των εργαλειομηχανών και του προσωπικού, συγκεντρώθηκε διάσπαρτο οικοδομικό υλικό, ώστε να χρησιμοποιηθεί στην αποκατάσταση του τείχους, εμφανίστηκαν επιφανειακά κτήρια και οργανώθηκαν οι εγκαταστάσεις του εργοταξίου (εικ.2). 

Τον Οκτώβριο / Νοέμβριο του 2012 ξεκίνησαν οι εργασίες στο φυσικό αντικείμενο που αφορά τη στερέωση και την αποκατάσταση της οχύρωσης του κάστρου. Σήμερα, μετά από σχεδόν τρία χρόνια εντατικών εργασιών, η πρόοδος του φυσικού αντικειμένου έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 85%. Έχουν αποκατασταθεί περί τα 1.100 κ.μ. τειχοποιίας, σε επιφάνεια της οχύρωσης περί τα 2.000 τ.μ. (εικ.3). Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση και στο τελευταίο, νότιο σκέλος του περιβόλου (εικ.4). Ταυτόχρονα ολοκληρώνονται εργασίες σχεδιαστικής αποτύπωσης και φωτογράφησης, καθώς και διαμόρφωσης του αρχαιολογικού χώρου: εγκατάσταση δικτύων ηλεκτροδότησης, φωτισμού, υδροδότησης και πυρόσβεσης, χάραξη διαδρομών για τους επισκέπτες, κατασκευή περιφράξεων και εισόδων, δημιουργία συστημάτων απορροής και εκτόνωσης των όμβριων υδάτων, φυτεύσεις και εξωραϊσμοί. 

Οι φθορές που αποκαθίστανται στο τείχος και στους πύργους του οχυρωματικού περιβόλου του κάστρου συνοψίζονται ως εξής : 1) τμήματα υπό πλήρη ή μερική κατάρρευση, 2) καταστροφές στην πρόσοψη, βαθύτερες σπηλαιώσεις και διαμπερείς οπές, 3) απομείωση και αποσάθρωση κονιαμάτων, 4) παρείσφρηση φυτών. Η αποκατάσταση βασίζεται στο ίδιο υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένη η οχύρωση. Χρησιμοποιούνται οι πέτρες που έχουν καταπέσει από το τείχος, αφού έχει προηγηθεί διαλογή, συγκέντρωση και μεταφορά του οικοδομικού υλικού στα σημεία των εργασιών. Βασικό μέλημα της αποκατάστασης είναι η μίμηση του συστήματος τειχοδομίας και η διατήρηση όλων των κατασκευαστικών και λειτουργικών στοιχείων της οχύρωσης. Φύλλα μολύβδου διαφοροποιούν τη διατηρημένη / συντηρημένη από τη συμπληρωμένη τειχοποιία.

 Οι στόχοι του έργου με βάση τις διεθνείς αρχές της αποκατάστασης, είναι:

1) Η εξασφάλιση της φυσικής διατήρησης του μνημείου με τις απαραίτητες ενισχύσεις και άλλες δομικές επεμβάσεις.

2) Η μερική αποκατάσταση της μορφής του μνημείου με σκοπό τη δομική ενίσχυση των υφιστάμενων μερών και τη λειτουργικότητά του όσον αφορά στην περαιτέρω αρχαιολογική έρευνα και μελέτη του, καθώς και την ασφαλή περιήγηση των επισκεπτών. Όρος που τηρείται αυστηρά είναι ο περιορισμός της επέμβασης στα πλαίσια της επιστημονικώς τεκμηριωμένης μορφής και ιστορικής σημασίας του μνημείου.

3) Η δημιουργία συνθηκών επισκέψεως του μνημείου με ασφαλείς διαδρομές και σαφή κατανόηση του κάστρου.

4) Εξακρίβωση των οικοδομικών και χρονολογικών φάσεων του κάστρου, με παράλληλες ανασκαφικές έρευνες.

5) Η ανάδειξη ενός σημαντικού ιστορικού μνημείου που είναι άγνωστο, ακόμα και σε κατοίκους της περιοχής και η απόδοσή του στο κοινό.

Η εύκολα προσβάσιμη θέση του κάστρου, η έκταση, η μνημειακότητα, η καλή κατάσταση διατήρησης και τα κτήρια που έχει αποκαλύψει και θα αποκαλύψει στο μέλλον η αρχαιολογική σκαπάνη, μας δίνουν τα ερείσματα ώστε να αποδώσουμε στο κοινό μία πλήρη πόλη-κάστρο της βυζαντινής εποχής. Φιλοδοξούμε ότι σε συνδυασμό με τη μακραίωνη ιστορία και την εξαιρετική φυσική ομορφιά της περιοχής, το κάστρο της Ανακτορούπολης θα βρει σύντομα νέους κατοίκους, τους επισκέπτες του.

Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου 12/9/2015

Εικ.1 ως 3 Απόψεις του κάστρου της Ανακτορούπολης από βορρά τα έτη 2011, 2012 και 2015 αντίστοιχα.
(Φωτ. Αν. Ουλκέρογλου).

Εικ.4 Το υπό υποκατάσταση νότιο σκέλος της οχύρωσης. Άποψη από ΝΑ. (Φωτ. Αν. Ουλκέρογλου).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Εμείς από την πλευρά μας σαν Τοπικό Συμβούλιο Ν,Περάμου και εγω ως πρόεδρος της
Δημοτικής Κοινότητας Ν.Περάμου θα θέλαμε να εκφράσουμε για μια ακόμη φορά δημόσια τα ευχαριστήρια μας στην Εφορία Αρχαιοτήτων Καβάλας - Θάσου για την υλοποίηση αυτού του μεγάλου έργου στην περιοχή μας.Θεωρούμε ότι η αξιοποίηση του εκτός από την ανάδειξη της ιστορίας της περιοχής μας θα προσφέρει και μια οικονομική ανάσα προσελκύωντας επισκέπτες που θα θέλουν να θαυμάσουν και να δούνε αυτό το μεγάλο σε έκταση μνημείο.

Επίσης να ευχαριστήσουμε και τον επιβλέποντα αρχαιολόγο του έργου τον Αναστάσιο Ουλκέρογλου για τις συνεχείς ενημερώσεις που παρέχει στο Τοπικό Συμβούλιο και την συνεργασία που έχουμε αναπτύξει μαζί του.

Μάκης Ζουμπλιός

Πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας

Ν.Περάμου